Amsterdam 750 • Week 1
Geschreven door Plint
21 maart 2025
Leestijd 2 minuten
Hieperdepiep! Amsterdam blaast dit jaar 750 kaarsjes uit. Om dat te vieren maakten we een bijzonder nummer van DICHTER. Hier krijg je schrijftips, leuke weetjes en achtergronden bij de gedichten en soms lezen dichters hun eigen gedicht voor. We plaatsen elke maandag weer iets nieuws. Dit is de eerste week. Veel plezier!
Paleizen en koningen van Amsterdam
O, er zijn er zoveel uit de stad verdwenen
Het Broekenpaleis en De Broekenkoning zijn weg
Geen Snoepkoning meer op de Albert Cuyp
Geen Opklapbeddenpaleis meer op de Postjesweg
De Falafelkoning is vertrokken
Geen Haringpaleis meer op het Kraaienplein
Natuurlijk is er het Paleis op de Dam maar
De Koning zie je daar zelden achter het raam
Gelukkig hebben we De Sleutelkoning nog
en ook De Stofzuigerkoning blijft zuigen
Op het Bijlmerplein Palais de Fromage en
in West zingt basisschool 't Winterkoninkje
Jos van Hest
uit: DICHTER. Amsterdam 750
👀 Kijktip
Op bezoek bij de koning
Op dit schilderij van de Amsterdamse schilder Ten Compe (1713 - 1761) zien we het toenmalige stadhuis van Amsterdam. Hier waren de kantoren van het Amsterdamse stadsbestuur en konden Amsterdammers allerlei dingen regelen, zoals trouwen en verzekeren. Het stadhuis werd ontworpen door de beroemde bouwmeester Jacob van Campen (1595 - 1657). Omdat het zo indrukwekkend groot en mooi was, werd het ook wel het 'Achtste Wereldwonder' genoemd. In 1655 werd het in gebruik genomen, hoewel het toen nog niet eens helemaal af was. Later, in 1808, liet Koning Lodewijk Napoleon (1778 - 1846), de jongere broer van de Franse keizer Napoleon, het verbouwen tot een paleis. Werkkamers werden salons en slaapvertrekken. De cellen werden wijnkelders en de vierschaar, waar vroeger recht werd gesproken, werd de hofkapel. In deze periode werd ook het balkon aan het gebouw aangebracht, waar Maxima en Willem Alexander op hun trouwdag stonden te zwaaien.
Het Stadhuis op de Dam, 1744.
Jan ten Compe (1713 - 1761), olieverf op paneel. 36,5 x 28,5 cm,
Amsterdam Museum.
Het gebouw heet tegenwoordig Koninklijk Paleis Amsterdam. Het is het officiële ontvangstpaleis van Koning Willem-Alexander. Er vinden staatsbezoeken en andere koninklijke ontvangsten plaats. De Koning reikt er ook de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2025 uit. Dat is één van de oudste kunstprijzen voor jonge kunstenaars. Na de prijsuitreiking is het werk van de winnaars en de genomineerden 2 maanden in het Paleis te zien. Je kunt het paleis zo’n 200 dagen per jaar bezoeken. Gratis met een Stadpas, Museumkaart en voor iedereen die nog geen 18 is. Ook als het Paleis niet naast de deur ligt, kun je binnenkijken: op het Youtube kanaal van het Koninklijk Paleis staan allerlei filmpjes. Dit filmpje over de marmeren vloer op de eerste verdieping met de wereldkaart van Bleau moet je echt even zien. De firma Blaeu was de grootste producent van kaarten in de zeventiende eeuw. Ze hadden een boekhandel bij de haven, het huidige Damrak. Niet toevallig natuurlijk. Daar kwam alles samen: nieuwe producten en informatie, zeelieden, kooplieden, geleerden en regenten.
TIP En als je wel naar het Paleis gaat: tot 22 november kun je het dak op van de Nieuwe Kerk. Leuk? Kijk voor kaartjes enzo hier.